พระสมุห์ หนู ธมฺมรกฺขิโต | พระสังฆาธิการ

พระสมุห์ หนู ธมฺมรกฺขิโต


 
เกิด พ.ศ. ๒๔๑๕
วัด วัดสามพัน
ท้องที่ สุราษฎร์ธานี
สังกัด มหานิกาย


VIEW : 343

เพิ่ม/แก้ไขข้อมูล


ประวัติ

     พระสมุห์ หนู ธมฺมรกฺขิโต มีนามเดิมว่า หนู เกิดเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๕ ปีวอก (อาวุโสกว่าพ่อท่านคล้าย ๔ ปี) อ้างอิงข้อมูลจาก แถลงการคณะสงฆ์ เดือน มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๑ เล่ม ๑๖ ภาค ๓ ในส่วนของข้อมูลการตั้งพระอุปัชฌาย์ เมื่อ ปี พ.ศ. ๒๔๗๐ ระบุว่า

     “พระสมุห์หนู ธมฺมรกฺขิโต อายุ ๕๕ พรรษา ๓๔ เจ้าคณะหมวด วัดสามพัน อำเภอพระแสง จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นพระอุปัชฌายะ เฉพาะในหมวดอิปัน อำเภอพระแสง ตราตั้งที่ ๗/๒๔๗๐ ลงวันที่ ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๐”

     แสดงว่า เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๐ พระสมุห์หนู มีอายุ ๕๕ ปี พรรษาที่ ๓๔ นั่นคือ ท่านกำเนิด พ.ศ. ๒๔๑๕ (๒๔๗๐-๕๕=๒๔๑๕) และมีพรรษา ๓๔ (เดือนมิถุนายน ยังไม่เข้าพรรษา) แสดงว่าท่านอุปสมบทเมื่ออายุ ๒๐ ปี เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๕ ไม่ทราบวัดที่ท่านอุปสมบท และไม่ทราบนามพระอุปัชฌาย์ มีฉายาทางธรรมว่า “ธมฺมรกฺขิโต” แปลว่า ผู้มีธรรมเป็นเครื่องรักษา

     พระสมุห์หนู มีอายุมากกว่าพ่อท่านคล้าย ๔ ปี กล่าวคือ พ่อท่านคล้าย กำเนิดเมื่อ ปีชวด พ.ศ. ๒๔๑๙ ซึ่งในประวัติพ่อท่านคล้ายที่ได้ระบุว่า ปี พ.ศ. ๒๔๔๓ พ่อท่านคล้ายได้เดินทางมาศึกษาวิปัสนากรรมฐาน ณ วัดสามพัน ในสำนักของพระสมุห์หนู โดยมี พระสมุห์หนู เป็นผู้สอน ซึ่งขณะนั้น พ่อท่านคล้ายมีอายุ ๒๔ ปี พรรษาที่ ๔ ส่วนพระสมุห์หนู มีอายุ ๒๘ ปี พรรษาที่ ๘

     และเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๙ พ่อท่านหนูได้ดำริว่าจะสร้างเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ และพ่อท่านคล้ายได้เดินทางมาช่วยพ่อท่านหนูในการสร้างเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งประดิษฐานอยู่ ณ หลังอุโบสถ หลังจากนั้น ๑ ปี พ่อท่านหนูท่านก็มรณภาพ

     พ่อท่านหนู หรือ พระสมุห์หนู ธมฺมรกฺขิโต ท่านมรณภาพ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๐ สิริอายุ ๕๕ ปี ๓๕ พรรษา พ่อท่านคล้ายก็ได้เดินทางมาเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลักในการจัดงานศพ เมื่อฌาปนกิจศพแล้วก็ได้สร้างสถูปองค์เล็กเพื่อบรรจุอัฐิพ่อท่านหนูไว้ บริเวณข้างเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกฐาติ หลังอุโบสถ


พระสมุห์หนูคือครูผู้สอนหนังสือ

     ย้อนกลับไป พ.ศ. ๒๔๔๓ พระศิริธรรมมุนี (ม่วง รตนทฺธโช) หรือ พระรัตนธัชมุนีศรีธรรมราช วัดท่าโพธิ์ฯ เจ้าคณะมลฑลนครศรีธรรมราช ออกตรวจพระสงฆ์จัดการศึกษา ของมลฑลนครศรีธรรมราช ได้จัดตั้งโรงเรียนขึ้นที่วัดสามพัน (วัดสำพันธ์ตามรายงานที่แนบ) และได้ตั้งชื่อโรงเรียนว่า “โรงเรียนบรรจงอนุกิตย์” ได้ให้พระอธิการหนู เป็นครูผู้สอนหนังสือ ซึ่งสมัยนั้น พ่อท่านหนูมีอายุ ๒๘ ปี พรรษาที่ ๘ นับว่าเป็นผู้มีความรู้ที่ได้รับการไว้ใจให้เป็นครูผู้สอนหนังสือ


พระสมุห์หนู เป็นว่าที่เจ้าคณะแขวงพระแสง

     ย้อนกลับไป พ.ศ. ๒๔๔๙ แขวงอำเภอพระแสง ได้โอนย้ายจากเมืองนครศรีธรรมราช มาขึ้นกับเมืองไชยา ต่อมา พ.ศ. ๒๔๕๐ ทางการได้ตั้งให้ พระอธิการหนูเป็นว่าที่เจ้าคณะแขวงพระแสง เมืองไชยา แต่ยังไม่ได้ตั้งท่านให้เป็นเจ้าคณะแขวง แต่ตั้งท่านให้เป็นเจ้าคณะหมวดอิปัน (ตำบลอิปัน) และดำรงตำแหน่งเจ้าคณะหมวดอิปันจวบจนมรณภาพ


พระฐานานุกรมที่ “พระสมุห์”

ก่อน พ.ศ. ๒๔๖๖ ท่านได้รับการแต่งตั้งเป็นพระสมุห์ฐานานุกรม ที่ พระสมุห์หนู ธมฺมรกฺขิโต แต่ไม่สืบทราบได้ว่าเป็นฐานานุกรมของพระครูเจ้าคณะท่านใด จึงเป็นเพียงข้อสันนิษฐานว่า น่าจะเป็นพระสมุห์ ในฐานานุกรมของพระครูเจ้าคณะแขวงที่ปกครองในสมัยนั้น


พระสหธรรมมิกของพ่อท่านหนู วัดสามพัน

     พระอธิการเปี่ยม อินฺทสุวณฺโณ วัดทุ่งหลวง ซึ่งพ่อท่านเปี่ยมจะมีอายุเยอะกว่าพ่อท่านหนู ๓ ปีเศษ ซึ่งพ่อท่านเปี่ยมกำเนิด ปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๔๑๒ นับว่าพ่อท่านเปี่ยม เป็นรุ่นพี่พ่อท่านหนู และสมัยที่พ่อท่านเปี่ยมได้รับการแต่งตั้งให้เป็นพระอุปัชฌาย์ เมื่อ ๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๖๕ นั้น พ่อท่านเปี่ยมดำรงตำแหน่ง เจ้าคณะหมวด (ตำบล) ในแขวงพระแสง เช่นเดียวกับพ่อท่านหนู วัดสามพัน

     พระอธิการร่ม อินฺทสโร วัดสมัยสุวรรณ (วัดโตรม) อ.ชัยบุรี (เมื่อก่อนเป็นพื้นที่ อ.พระแสง) เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๖ พ่อท่านร่ม ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะหมวดสองแพรก (ตำบลสองแพรก) แขวงพระแสง ซึ่งเป็นสมัยเดียวกันกับพ่อท่านหนู เป็นเจ้าคณะหมวดอิปัน (ตำบลอิปัน) อีกประการ พ่อท่านร่ม กำเนิด ปีระกา พ.ศ.๒๔๑๖ ซึ่งอายุห่างกับพ่อท่านหนูแค่ ๑ ปีเศษ นับว่าท่านทั้งสองรุ่นราวคราวเดียวกัน

     พระครูพิศิษฐ์อรรถการ (พ่อท่านคล้าย จนฺทสุวณฺโณ) ซึ่งท่านอายุน้อยกว่าพ่อท่านหนู ๔ ปีเศษ

     ***พระสหธรรมิกที่กล่าวมาทั้งหมด ได้แก่ พ่อท่านเปี่ยม วัดทุ่งหลวง , พ่อท่านหนู วัดสามพัน , พ่อท่านร่ม วัดสมัยสุวรรณ , พ่อท่านคล้าย วัดสวนขัน พ่อท่านทั้ง ๔ น่าจะเป็นศิษย์ร่วมสำนักเดียวกัน หรือ มีอาจารย์อุปัชฌาย์คนเดียวกันคนใดคนหนึ่ง กล่าวคือ เป็นศิษย์สำนักวัดหาดสูง ในพระครูกลาย คงฺคสุวณฺโณ เจ้าคณะแขวงฉวาง ไม่สัทธิวิหาริกก็อันเตวาสิกอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งสมัยนั้นพื้นที่แถบอำเภอพระแสง และอำเภอเวียงสระ ขึ้นกับเมืองนครศรีธรรมราช และมีพื้นที่ติดกับ แขวงอำเภอฉวาง เมืองนครศรีธรรมราช (อ.ฉวาง จ.นครศรีธรรมราช) ก่อนที่จะโอนย้ายมาขึ้นกับเมืองไชยา (จ.สุราษฎร์ธานี) ในปี พ.ศ. ๒๔๔๙

ตำแหน่ง

ฝ่ายปกครอง

 เจ้าคณะหมวดอิปัน



ที่มา


หนังสือทำเนียบการปกครองคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๔๖๖ ของกรมธรรมการ หน้า ๑๓๒ ค้นคว้าจาก : หอสมุดแห่งชาติ กทม..
หนังสือแถลงการณ์คณะสงฆ์ พ.ศ.๒๔๗๑ เล่ม ๑๖ ภาค ๓ หน้า ๑๒๓ ค้นคว้าจาก : หอสมุดแห่งชาติ กทม..
ข้อมูลประวัติ พระครูประจักษ์วรคุณ (แดง อินฺทวโร) วัดสามพัน.
ข้อมูลประวัติพ่อท่านคล้าย ที่เผยแพร่อยู่ทั่วไปในสื่อต่างๆ.

ผู้แนะนำข้อมูล


จักรกฤษณ์ แขกฮู้ นักวิชาการวัฒนธรรม สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดสุราษฎร์ธานี : ค้นคว้า/เรียบเรียง/เผยแพร่


แจ้งเพิ่มข้อมูล info@sangkhatikan.com

www.sangkhatikan.com สร้างขึ้นเพื่อให้ผู้ที่สนใจ ศึกษาข้อมูล และเป็นที่รวบรวมข้อมูลพระสังฆาธิการทั่วประเทศ
ทางผู้จัดทำขออนุญาติ เจ้าของรูปและข้อมูลทุกท่าน ที่นำมาเผยแพร่

พระสังฆาธิการ : sangkhatikan.com
สำนักงานweb : วัดสำโรงเหนือ อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ๑๐๑๓๐
E-mail : info@sangkhatikan.com
Facebook