มีพี่น้องร่วมกัน ๓ คน โดยท่านเป็นคนสุดท้าย ดังนี้
     ๑. นางดา
     ๒. นายพิมพ์
     ๓. หลวงปู่เพ็ง ธมฺมรโต

     ในวัยเยาว์นั้น หลวงปู่ได้รับการศึกษาชั้นประถมตามสมัยนิยม จากนั้นเมื่ออายุ ๑๕ - ๑๘ ปี ได้บรรพชาเป็นสามเณรและได้เรียนตามหลักสูตรสนธิ์และมูลกัจจายน์ตามลำดับ

     อุปสมบท เมื่อวันที่ ๒๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๑ ณ พัธสีมาวัดบ้านสาวแห ตำบลสาวแห อำเภอหนองฮี จังหวัดร้อยเอ็ด โดยมี พระอธิการบุญมา เป็นพระอุปัชฌาย์ พระอาจารย์เสาร์ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระอาจารย์อ้วน เป็นอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาทางมคธภาษาว่า "ธมฺมรโต" แปลว่า "ผู้ยินดีในธรรม"

     หลวงปู่เพ็งได้สอนนักเรียนที่มาเรียนตามวัดสมัยนั้นอยู่ ๒ - ๓ ปี จากนั้นได้เดินทางเข้าไปศึกษาต่อและจำพรรษาที่กรุงเทพมหานครและเขตภาคกลางเป็นเวลาหลายปี เช่น วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร, วัดบางกระเบา ตำบลบางกระเบา อำเภอบ้านสร้าง จังวัดปราจีนบุรี เป็นต้น กาลเวลาผ่านไปพระอธิการบุญมา เจ้าอาวาสวัดไทรทองได้ถึงแก่มรณะภาพลงในปี พ.ศ. ๒๔๗๐ หลวงปู่เพ็งจึงได้เดินทางกลับมารับตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดไทรทอง