อายุ ๑๘ ปี ได้บรรพชาเป็นสามเณรอยู่กับพระครูสิงหบุราจารย์ (อินทร์)

     เมื่ออายุครบ ๒๐ ปี ได้อุปสมบท ณ พัทธสีมา วัดบรมนิวาส กรุงเทพมหานคร โดยมี พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจนฺโท) เป็นพระอุปัชฌาย์ และอยู่ศึกษาเล่าเรียนในสำนักพระอุปัชฌาย์จนสอบได้เปรียญธรรม ๓ ประโยค หลังจากนั้นได้ออกช่วยกิจการพระศาสนาในต่างจังหวัด

     และในปี พ.ศ. ๒๔๖๖ คณะสงฆ์ได้ส่งท่านให้มาปฏิบัติศาสนกิจที่วัดศรีจันทร์ จังหวัดขอนแก่น โดยได้รับตำแหน่งเป็นเจ้าคณะจังหวัดขอนแก่น และในปีต่อมาท่านได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดศรีจันทร์ (๒๔๖๗) แทนญาคูต้น เนื่องจากญาคูต้นได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะแขวงพล (เจ้าคณะอำเภอพล) ในการนี้ญาคูต้นจึงลาออกจาตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดศรีจันทร์ เพื่อไปปฏิบัติงานในตำแหน่งเจ้าคณะแขวงพลที่อำเภอพล

     นับเป็นสมัยแรกที่มีการบุกเบิกพระกัมมัฏฐานในจังหวัดขอนแก่น โดยจะเห็นได้จากมีการตั้งสำนักปฏิบัติธรรมเกิดขึ้นอย่างมากในสมัยนี้ โดยการนำของท่านพระอาจารย์สิงห์ ขันตยาคโม ซึ่งท่านได้เดินทางมาจากจังหวัดอุบลราชธานี ถือว่าเป็นยุคทองของพระกัมมัฏฐานในจังหวัดขอนแก่น

     พระครูพิศาลอรัญญเขตร (จันทร์ เขมิโย ป.ธ.๓) เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีจันทร์ ตรงกับสมัยพระยาพิศาลสารเกษตร (พร พิมพสุต) พระยาบริหารราชอาณาเขต (ยิ้ม นิลโยธิน) และพระณรงค์ฤทธิ์ (ชาย สุมนดิษฐ์) เป็นผู้ว่าราชการจังหวัด

     หลังจากที่ท่านได้รับตำแหน่งเจ้าอาวาสต่อจากญาคูต้น ท่านได้ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงการปกครองภายในวัดให้ดียิ่งขึ้น โดยการนำขนบธรรมเนียมประเพณีของคณะธรรมยุตมาปกครองสงฆ์ภายในวัด ให้เป็นไปตามพระธรรมวินัยเน้นการปฏิบัติในด้านสมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐานนับได้ว่าเป็นสมัยแรกที่มีการบุกเบิกพระกรรมฐานให้เกิดขึ้นในจังหวัดขอนแก่น ที่เป็นสายของพระอาจารย์เสาร์ (หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล) พระอาจารย์มั่น (หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต) นำโดยพระอาจารย์สิงห์ (หลวงปู่สิงห์ ขนฺตยาคโม) พระอาจารย์มหาปิ่น ปญฺญาพโล ซึ่งท่านได้เดินทางมาจากจังหวัดอุบลราชธานี จำทำให้สายปฏิบัติเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก ถือได้ว่าเป็นยุคของพระกรรมฐานในจังหวัดขอนแก่น

     ทางด้านการศึกษาท่านได้จัดให้มีการศึกษาทั้งภาษาบาลี และนักธรรม ภายในวัด เพื่อให้พระภิกษุสามเณรได้มีความรู้และเข้าใจในพระธรรมวินัยให้มากยิ่งขึ้น จนเป็นที่เลื่อมใสศรัทธาของประชาชนทั่วไป และท่านเป็นผู้ให้กำเนิดคณะธรรมยุตในจังหวัดขอนแก่นเป็น รูปแรก ตั้งแต่ พ.ศ.๒๔๖๘ เป็นต้นมา และท่านได้รับแต่งตั้งเป็นพระครูพิเศษสุตคุณ พ.ศ.๒๔๗๐ พระครูพิศาลอรัญญเขตร (บุญมี) มรณภาพลง ท่านได้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดแทน ในปี พ.ศ.๒๔๗๓ ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูพิสารอรัญญเขตร

     พระครูพิศาลอรัญญเขตร (จันทร์ เขมิโย ป.ธ.๓) ถือว่าท่านเป็นพระเถระที่มีข้อปฏิบัติอันงดงาม ที่มีผู้เลื่อมใสศรัทธาเป็นจำนวนมาก ท่านเป็นทั้งนักปฏิบัติ นักพัฒนา ซึ่งดูได้จากศาสนวัตถุ กฎ ระเบียบ และขนบธรรมเนียมต่างๆที่ได้ให้ศิษยานุศิษยารุ่นต่อมานำมาประพฤติปฏิบัติอยู่จนถึงทุกวันนี้