ช่วงวัยเยาว์ ศึกษาชั้นประถมที่โรงเรียนบ้านเล้า จบชั้น ป.๔ ต่อมาครอบครัวได้ย้ายมาอยู่ที่บ้านเลา ในปี พ.ศ.๒๔๙๓ ขณะอายุ ๑๗ ปี ได้มีพระธุดงค์รูปหนึ่งเดินทางจาริกบุญผ่านมายังบ้านเลา คือ หลวงปู่เง้า ถาวโร ซึ่งออกธุดงค์ไปทั่ว ท่านได้มาปักกลดอยู่ที่บ้านเลา นายใบและนางทาได้ใส่บาตรและเกิดความศรัทธาต่อหลวงปู่เง้า พร้อมกันนี้ ได้ให้บุตรชายเป็นผู้อุปัฏฐากติดตามหลวงปู่เง้า จึงติดตามหลวงปู่เหง้าเป็นเวลา ๑ ปี ก่อนไปบรรพชาที่วัดสิริจันทรนิมิต ตำบลเขาพระราม อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี สามเณรสมพรมีความเคร่งครัดถือปฏิบัติมากขึ้น ท่านได้เดินธุดงค์ตามหลวงปู่เง้าไปตามภาคต่างๆ โดยเฉพาะภาคกลางและภาคเหนือ หลวงปู่เง้าจึงนำพระสมพรไปฝากเรียนพระปริยัติธรรม โดยฝากกับพระศีลวรคุณ (อ่ำ) วัดมณีชลขัณฑ์ อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี

     อุปสมบท เมื่อวันที่ ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๖ ณ อุโบสถวัดรัมภาราม ตำบลท่าวุ้ง อำเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี หลังอุปสมบทจึงเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เพื่อ ศึกษาพระปริยัติธรรม จำพรรษาอยู่ที่วัดอาวุธ วิสิกตาราม เขตบางพลัด กรุงเทพฯ ท่านเล่าเรียนบาลีที่สำนักเรียนแห่งนี้ ก่อนได้รับการแต่งตั้งให้เป็นครูสอนพระปริยัติธรรม

     ครั้นเมื่อโยมมารดาป่วยและเสียชีวิต ท่านเดินทางกลับบ้านเกิด เพื่อประกอบพิธีฌาปนกิจศพ ในครั้งนั้น หลวงปู่ศรีจันทร์ วัณณาโภ หรือพระธรรมวราลังการ ได้เข้ามาหา พร้อมทั้งกล่าวปรารภว่า "จังหวัดเลยนั้นยังขาดพระผู้บริหารคณะสงฆ์ที่มีความรู้ความสามารถ" ตอนนั้นท่านจึงตัดสินใจอยู่ช่วยงานของหลวงปู่ศรีจันทร์ ที่วัดเวฬุวัน ต่อไป

     หลวงปู่ศรีจันทร์ได้แต่งตั้งให้หลวงพ่อสมพรเป็นเจ้าคณะตำบลวังสะพุงเขต ๒ ที่ว่างลง ท่านยังได้รับการแต่งตั้งเป็นพระธรรมทูตจังหวัดเลย เดินทางไปเผยแผ่ธรรมในพื้นที่ต่างๆ ของจังหวัดเลย