เมื่อเยาว์วัย ได้รับการศึกษาเบื้องต้น ณ โรงเรียนประชาบาลวัดบ้านแก่ง อันเป็นวัดใกล้บ้านจนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๑ ขณะมีอายุเพียง ๙ ขวบเท่านั้น ซึ่งนับว่าเรียนได้เร็วมากสำหรับเด็กในสมัยนั้นอันแสดงให้เห็นถึงความเป็นผู้มีแววทางการศึกษาและมีความเฉลียวฉลาดในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ มาแต่เยาว์วัย

     เมื่อเยาว์วัย ท่านเป็นน้องที่เป็นที่รักของพี่สาว (คือนางขาว เหมพิจิตร) มาก เพราะเป็นเด็กที่เฉลียวฉลาด ขยันหมั่นเพียรเอาการเอางาน ไม่ว่าพี่สาวจะทำไร่หรือจะทำนาก็เอาใจใส่ช่วยเหลือ เมื่อจบชั้นประถมศึกษาชั้นปีที่ ๔ แล้ว นึกอยากจะเข้ามาอยู่กรุงเทพมหานครกับพระที่อยู่ตำบลเดียวกันที่อยู่กรุงเทพฯขณะนั้น คือพระปลัดรัตน ตุฏฺฐจิตฺโต (โตติยะ) วัดดวงแข (ภายหลังได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะที่ พระญาณวิสุทธิเถร วิ. เจ้าอาวาสวัดดวงแข ปีนั้นพี่สาวขายข้าวไปหลายเกวียนได้เงินมาจำนวนหนึ่งกะว่าจะเก็บไว้ซื้อเข็มขัดนากแต่เห็นว่าน้องชายอยากจะมาอยู่กรุงเทพฯจึงได้ตัดใจมอบเงิน ๘ บาทให้น้องชายเพื่อเป็นค่าเดินทางและค่าใช้จ่ายสำหรับมาอยู่กรุงเทพฯ

     พ.ศ. ๒๔๗๒ เมื่ออายุเพียง ๑๐ ขวบท่านก็ได้เดินทางเข้าทาอยู่กรุงเทพฯ โดยชั้นแรกมาอยู่กับพระปลัดรัตนที่วัดดวงแข ต่อมาจึงย้ายไปอยู่กับพระครูธรรมาภิวัฒน์ (ทองสุก) ที่วัดเครือวัลย์ และได้อยู่เป็นศิษย์วัดนั้น ๔ ปี และในคราวที่มาอยู่กรุงเทพฯนี่เองที่ได้เปลี่ยนชื่อจาก สังวาลย์ เป็น ลมัย แต่พี่สาวคนโตของท่านก็ยังคงเรียกท่านว่า สังวาลย์ ตลอดมา

     บรรพชาเป็นสามเณร เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ อายุได้ ๑๔ ปี ณ วัดเครือวัลย์ โดยมี พระเมธาธรรมรส (เสาร์ โสริโย ป.ธ.๖) วัดพิชยญาติการาม เป็นพระอุปัชฌาย์ (ได้รับฉายาเป็นสามเณรว่า เกสโล)

     เมื่อบรรพชาเป็นสามเณรแล้วท่านก็ได้ศึกษาพระปริยัติธรรม ณ วัดเครือวัลย์นั้นตลอดมา

     และในปี พ.ศ. ๒๔๘๐ นั้น พระครูธรรมาภิวัฒน์ (ทองสุก) ก็พามาฝากกับท่านเจ้าคุณพระพรหมมุนี (สุจนเถร) วัดบวรนิเวศวิหาร ขณะเมื่อยังดำรงสมณศักดิ์ที่พระสุพจนมุนี เพื่อให้อยู่ศึกษาพระปริยัติธรรมต่อไปในสำนักวัดบวรนิเวศวิหาร

     อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๒ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร โดยมี เจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ (ม.ร.ว.ชื่น นภวงศ์) ขณะทรงดำรงสมณศักดิ์ที่สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ ทรงเป็นพระอุปัชฌาย์ ท่านเจ้าคุณพระพรหมมุนี (ผิน สุวโจ) ขณะดำรงคสมณศักดิ์ที่พระสุพจนมุนี เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระรัตนธัชมุนี (จู อิสฺสรญาโณ) ขณะดำรงสมณศักดิ์ที่พระเทพเมธี เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายา "ปุญฺาญราโม" และในคราวอุปสมบทนี้เองที่ได้เปลี่ยนชื่อจากลมัยเป็นวิชมัยสืบมา